Het blauwe busje

Veel gezinnen van de kinderen van de school doen hun boodschappen bij ‘het blou bussie’. Dit is een blauw VW busje dat op vrijdagavond langs de huisjes rijdt. Dankzij dit busje hoeven de mensen geen taxi te nemen naar het dorp om boodschappen te doen. Het grote nadeel is dat het busje erg hoge prijzen vraagt. Hierdoor zitten veel gezinnen aan het busje vast omdat ze een schuld hebben opgebouwd. De mensen krijgen hun boodschappen pas als hun schuld van de afgelopen weken betaald is. Soms gaat dit via de boer waardoor een aantal mensen nog geen eens het geld te zien krijgen wat ze de afgelopen weken hebben verdiend; een vicieuze cirkel. De vrouw die het busje rijdt kan behoorlijk tekeer gaan als iemand niet genoeg betaalt en veel mensen hier zijn bang voor haar.
En de wijnboer kan het soms maar weinig schelen.

Afgelopen week zijn we begonnen met een nieuw projectje. Met behulp van de familie Abrahams proberen we de mensen duidelijk te maken hoe ze hun schuld kunnen aflossen en los kunnen komen van het busje. Het plan is simpel:

1. Elke tweede vrijdagavond krijgen de mensen loon voor 2 weken.  (ca. 500 Rand = 55 euro)

2. Een deel van het loon wordt apart gehouden. Dit moet genoeg zijn om voor gewone supermarkprijzen twee weken voedsel voor het gezin te kunnen kopen. (bv 35,-)

3. De rest van het loon wordt gebruikt om een klein stukje van de schuld af te lossen (bv 20,-), maar er worden geen nieuwe dingen gekocht bij het busje tegen woekerprijzen.

4. De mensen geven ons een boodschappenlijstje en wij halen de boodschappen voor ze bij de goedkoopste supermarkt. Ze betalen ons dit direct contant bij aflevering van de boodschappen op vrijdag.

5. Zodra de schuld bij het busje is afgelost hebben de mensen genoeg contant geld om een taxi te betalen (retourtje 3 euro) om boodschappen te doen in het dorp. Gezinnen kunnen ook samenwerken door voor elkaar de boodschappen mee te nemen.

Sommige gezinnen zouden volgens dit plan al voor de kerst uit het rood zijn bij het blauwe busje. En zeker alle gezinnen voor dat wij terug gaan naar Nederland.

Het is wel bijzonder, want wij zouden met ons spaargeld zo in een keer van een heleboel gezinnen hun schuld kunnen aflossen. Het gaat namelijk helemaal niet om zulke grote bedragen. Het is alleen zo dat de mensen zelf moeten gaan beseffen dat ze niet afhankelijk zijn van dit busje, zelfs al hebben ze een schuld daar opgebouwd. Het uiteraard de bedoeling dat de gezinnen zelf hieruit komen en gaan beseffen hoe het ook anders kan.

Voor de mensen die gekozen hebben om ons plan te gaan gebruiken was dit best wel een grote stap. Het houdt namelijk in dat ze een gedeelte van hun geld ‘achterhouden’ voor de vrouw van het busje, welke hun blijkbaar behoorlijk geintimideerd heeft. Maar meerdere gezinnen hebben ons aanbod om goedkoop boodschappen voor hen te doen aangenomen en hebben afgelopen vrijdag het eerste deel van hun schuld afgelost zonder iets nieuws bij het busje te komen. Een van de gezinnen die ook enthousiast was geworden om haar schuld af te lossen heeft dit helaas niet slim aangepakt; ze hebben met al hun loon in een keer hun schuld afgelost, maar hebben nu voor de komende twee weken nauwlijks eten in huis. Lastig, want we willen niet voor dit gezin zomaar eten kopen; we willen graag dat ze gaan leren hoe ze beter met hun geld kunnen omgaan. Gelukkig had de school deze maand eten over met een beperkte houdbaarheidsdatum en hiervan mochten we al iets uitdelen aan de mensen die gaan proberen om van hun schuld af te komen.

Een andere vrouw had ons op vrijdagmiddag al 400 rand, ongeveer 44 euro, gegeven, zodat ze dit niet hoefde te verstoppen voor de vrouw van het blauwe busje. (Of voor drinkende familielieden?) 

We hebben goede moed dat sommige mensen gaan inzien hoe ze straks onafhankelijk van het busje zelf hun geld kunnen beheren en, doordat ze dan goedkoper boodschappen kunnen gaan doen, ook geld kunnen gaan sparen voor een keer iets extra’s voor de kinderen of om hun huisje goed te onderhouden. We hopen dat de families bij wie het plan gaat werken straks een voorbeeld voor de anderen zullen zijn.